การสัมมนา เริ่มด้วยการบรรยายพิเศษ เรื่อง การบริการด้านการแพทย์และสาธารณสุขในประเทศไทยโดยนายสุกฤษฎิ์ กิติศรีวรพันธ์ ประธานชมรมนักกฎหมายเพื่อความมั่นคง ซึ่งได้ชี้ให้เห็นว่า
จากการบัญญัติพ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 ทำให้มีสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ตามมาตรา 24 ที่กำหนดไว้ว่า
มาตรา ๒๔ ให้มีสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เป็นหน่วยงานของรัฐมีฐานะเป็นนิติบุคคล อยู่ภายใต้การกำกับของรัฐมนตรี
มีหน้าที่ ---- กำกับดูแลหน่วยบริการและเครือข่ายหน่วยบริการในการให้บริการสาธารณสุข
---- ควบคุมคุณภาพและมาตรฐานหน่วยบริการและเครือข่ายหน่วยบริการ
---- กำกับดูแลการให้บริการสาธารณสุขของหน่วยบริการให้มีคุณภาพและมาตรฐาน
---- กำหนดมาตรการควบคุมและส่งเสริมคุณภาพและมาตรฐานหน่วยบริการและเครือข่ายหน่วยบริการ
นายสุกฤษฎ์ กิติศรีวรพันธุ์ ประธานชมรมนักกฎหมายเพื่อความมั่นคง กล่าวว่า สปสช. มีโครงสร้างการบริหารที่แปลกประหลาดในสายตาของนักกฎหมาย เนื่องจากอยู่เหนือพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534แต่มีกฎหมายดูแลโดยเฉพาะ ที่เรียกว่า พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2545 ซึ่งกำหนดให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) มีอำนาจในการกำกับดูแลสปสช. แต่ไม่สามารถควบคุมบริหารจัดการ โดยอำนาจทั้งหมดเป็นของคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.)
“แม้โครงสร้างของ สปสช.จะจัดตั้งขึ้นเพื่อป้องกันการล้วงลูกของฝ่ายการเมือง แต่โดยหลักประชาธิปไตยควรมีการเกาะเกี่ยวกับผู้บริหารกระทรวงสธ.ด้วย เพราะหากปล่อยให้ สปสช.ดูแลกันเอง ในอนาคตจะต้องเกิดปัญหา โดยเฉพาะการใช้จ่ายงบประมาณอย่างแน่นอน เห็นได้จากปัจจุบันกฎหมายกำหนดให้เลขาธิการ สปสช.สามารถเซ็นอนุมัติใดๆ วงเงินถึงพันล้านบาท ซึ่งมากเกินไป” นายสุกฤษฎิ์ กล่าว
นายสุกฤษฎิ์ ยังพูดอีกว่า แม้ กทช. (คณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ) จะเป็นองค์กรอิสระ แต่ก็ยังประกาศว่า การดำเนินงานทั้งหมดของกทช.จะดำเนินตามนโยบายของรัฐบาลที่เป็นผู้บริหารประเทศ
แต่สปสช.ไม่ใช่องค์กรอิสระ เป็นองค์กรของรัฐ อยู่ภายใต้การกำกับของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสธ. แต่สปสช.ไม่เคย สนใจว่ารมว.สธ.ต้องการดำเนินนโยบายด้านการแพทย์และสาธารณสุขอย่างไร แต่สปสช จะดำเนินการตามความต้องการของตน (คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ) เท่านั้น ส่วนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสธ. ก็ไม่รู้ว่าตัวเองมีอำนาจหน้าที่อะไรในคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ รัฐมนตรีมีอำนาจแค่ กำกับดูแลสปสช.เท่านั้น ไม่มีอำนาจสั่งการหรือบังคับบัญชา แค่อยากให้สปสช.ทำอะไร ก็ต้องผ่านมติของคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเท่านั้น
มีรัฐมนตรีกระทรวงไหนบ้าง ที่ขาดอำนาจ "สั่งการและบังคับบัญชา" ผู้ที่ทำหน้าที่ตามนโยบายของรัฐบาล แต่รัฐมนตรีหลายคนของกระทรวงสธ. (เป็น สิบๆคน หลังมีพ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545) ยังไม่รู้สึกตัว ว่าตัวเองขาดอำนาจ "ในการบังคับบัญชา" หน่วยงานที่มีงบประมาณมากที่สุดที่ต้องทำงานให้กระทรวงของตนเอง ตามนโยบายที่คณะรัฐมนตรีที่ตัวเองเป็นผู้กำหนด โดยที่สปสช.จะทำตามหรือไม่ก็ได้
